სად გაქრა უძველესი ცოდნის ამსახველი ხელნაწერი წიგნები ალექსანდრიისა და სხვა ცნობილი ბიბლიოთეკებიდან (ნაწილი III)

გაურკვეველ ვითარებაში გააქრეს უმრავი ხელნაწერი პირველწყარო რომაელებმა 146 წ. ჩვ.წ.-მდე გადამწვარი კართაგენიდან. კართაგენში არსებულ  ბიბლიოთეკებზე საუბრობს პლინიუსი. თითქოს სენატის ბრძანებით  დაწვეს წიგნები, ხოლო გადარჩენილი გადასცეს ნუმიდიის მეფეებს. ცნობა შემორჩა კართაგენელი აგრონომ მაგონის ლათინურად თარგმნილი ნაშრომის შესახებ სოფლის მეოურნეობაზე 28 წიგნად. კართაგენელბს ჰქონდათ წიგნები გეოგრაფიაზეც. ცნობილია კართაგენელ მეზღვაურთა ჰანონისა და ჰიმილკონის წერილობითი ანგარიშების შესახებ. რომაელები აფრიკის აღწერისას იყენებდნენ კართაგენულ წყაროებს. კართაგენში რელიგიური ლიტერატურაც არსებობდა. პლუტარქე გვამცნობს კართაგენელთა ტაძრებში შენახულ"წმინდა წერილებზე", რაზეც ხელი მიუწვდებოდა მხოლოდ ქურუმებსა და ზიარებულთ. კართაგენიდან იყვნენ წარმოშობით კლიტომახე (ჰასდრუბალი) და ჰერილ კართაგენელი, მწერალი ტერენციუს პუბლიუს აფრი, ისტორიკოსი ხარონ კართაგენელი.

სად გაქრა უძველესი ცოდნის ამსახველი ხელნაწერი წიგნები ალექსანდრიისა და სხვა ცნობილი ბიბლიოთეკებიდან (ნაწილი II)

არაბთა ხალიფატი ბიბლიოთეკების ნაკლებობას არ გაანიცდიდა. ყველაზე მნიშვნელოვან ქალაქებში მოქმედებდა ბიბლიოთეკა და მათი ფონდები ათი ათასობით წიგნს ითვლიდა. ხალიფ ალ-ჰაკიმის (ომეიდების დინასტიიდან) გარდაცვალების შემდეგ , რომელიც კორდოვას მმართველიც იყო, განადგურდა კაიროს ბიბლიოთეკა. ამ ბიბლიოთეკის ორმოც დარბაზში ინახებოდა 600 000 ხელნაწერი წიგნი. ჯარისკაცებმა წიგნები გაუცემელი ჯამაგირის სანაცვლოდ დაიტაცეს. ვეზირმა კუთვნილ სახელფასო ვალში ოცდახუთი დატვირთული აქლემით გაიტანა ძვირფასი წიგნები. არანაკლებ სავალალო მდგომარეობაში აღმოჩნდა დამასკოს ბიბლიოთეკა.  ქალაქის დაპყრობის შემდეგ ჯარისკაცებმა მდინარე ბარადას მეორე მხარეს გადასასვლელად ბიბლიოთეკიდან გამოტანილი წიგნებით გადახერგეს ის და გადასასვლელი მოიწყვეს.

სად გაქრა უძველესი ცოდნის ამსახველი ხელნაწერი წიგნები ალექსანდრიისა და სხვა ცნობილი ბიბლიოთეკებიდან (ნაწილი I)

 ქალაქ ალექსანდრიისა და ალექსანდრიის ბიბლიოთეკის დაარსება მაკედონელის სახელს უკავშირდება. ეს დასახლებული პუნქტი იმ დროს აღნიშნული იყო როგორც მეცნიერთა და მკვლევართა ქალაქი.  მას რომის შემდეგ მეორე ქალაქად იხსენებდნენ. აქ იყო ალექსანდრე მაკედონელის აკლდამაც, პტოლემეოსების, იულიუს კეისრის, მარკუს ანტონიუსის  სასახლეები. ალექსანდრე მაკედონელის იდეას ფრთა შეასხა პტოლემეოს I-მა. მან მაკედონელის გარდაცვალების შემდეგ ალექსანდრია ეგვიპტის დედაქალაქად აქცია. გადმოცემით ბიბლიოთეკის შექმნისთვის მიიწვია დემეტრიოს თალერსელი (ათენის მმართველი). ისტორია დემეტრიოს თალერსელზე მოგვითხრობს, როგორც თავისი ქვეყნის მოდის დამკანონებელზე-პირველი ათენელი ვინც თმები გაიქერავა წყალბადის ზეჟანგით. მოგვიანებით თანამდებობიდან გადააყენეს და თებეში გაემგზავრა. ფარაონ პტოლემეოსმა მას ალექსანდრიაში დასახლება შესთავაზა. სავარაუდოდ სწორედ მაშინ უნდა დაეარსებინა ალექსანდრიის ბიბლიოთეკაც. დემეტრიუს თალერსელის რჩევით პტოლემეოს სოტერმა ათარგმნინა ბერძნულად ძველი აღთქმა, რაც ლეგენდის მიხედვით, განახოციელა სამოცდაათმა საუკეთესო მთარგმნელმა. რის შემდეგ მიიღო "სეპტუაგინტას"სახელწიდება. ამ საქმის მეორე მნიშვნელოვანი ფიგურა გახლდათ თეოფრასტე (არისტოტელეს მოწაფე). თეოფრასტეს მაკედონელისგან მემკვიდრეობით დარჩა ორმოცი ათასი წიგნი, რომლის შეგროვება არისტოტელემ მოახერხა მაკედონელის ლაშქრობების დროს. დემეტრიუსის რჩევით ეს წიგნები გამოისყიდეს თეოფრასტესგან.  ამ წიგნებით ჩაეყარა საფუძველი ალექსანდრიის ბიბლიოთეკას. შენობა გახლდათ ერთი აკადემიური კომპლექსი, სადაც ბიბილიოთეკის გარდა  განთავსებული იყო  ობსერვატორია, ბოტანიკური ბაღი და ზოოპარკი.